Prema trenutnim stavovima Evropske komisije iz dostavljenih pisama, šanse za potpuno izuzeće kabinskog osoblja drumskih prevoznika iz Šengenskih pravila o kratkom boravku su izuzetno male (verovatno manje od “jednog promila”). Zaključci odgovora iz Evropske komisije, pozvani smo na sastana 24.04.2025 u Brisel. Evropska komisija u pismima ( dva odgovora smo dobili) jasno se naglašava da trenutni vizni režim za kratke boravke u Šengen zoni (90 dana u bilo kojem periodu od 180 dana) ostaje nepromenjen i da nadležnost za duže boravke pripada pojedinačnim državama članicama EU.
Ključni zaključci iz pisma:
-
EU neće menjati pravilo o boravku od 90/180 dana
- Profesionalni vozači iz zemalja van EU mogu boraviti u Šengen zoni do 90 dana u svakih 180 dana.
- Nema mogućnosti da se ovo pravilo promeni unutar trenutnih EU propisa.
-
EES sistem neće promeniti uslove ulaska, već način kontrole
- Elektronska registracija (Entry-Exit System – EES) zamenjuje ručno pečatiranje pasoša, ali ne menja pravila ulaska u Šengen.
-
Rešenje kroz nacionalne dugoročne vize i dozvole boravka
- Vozači koji žele da borave duže od 90 dana moraju podneti zahtjev za dugoročnu vizu ili dozvolu boravka u državama poput Hrvatske, Mađarske, Rumunije, Bugarske ili Grčke.
- Ove dozvole omogućavaju boravak u zemlji koja ih izdaje i kretanje unutar Šengena do 90 dana u svakih 180 dana.
-
Mogućnost olakšica za prekogranične radnike
- EU propisi omogućavaju fleksibilnije kontrole za vozače koji često prelaze granice, ali je njihova primena u nadležnosti pojedinačnih država članica.
- Ako država članica odobri, vozači mogu biti podvrgnuti samo povremenim nasumičnim proverama umesto standardnih kontrola na granici.
-
Potencijalne promene u Šengenskom kodeksu
- Evropska komisija prati debatu o mogućim izmenama pravila za međunarodne vozače.
- Odluka bi zahtevala podršku kvalifikovane većine država članica i Evropskog parlamenta.
- Tema je već uvrštena u rasprave o budućim izmenama Šengenskog kodeksa.
-
Sastanak u Briselu 24. aprila 2025.
- Evropska komisija i Transportna zajednica organizuju tehnički sastanak u Briselu.
- Prisustvovaće predstavnici ministarstava i udruženja prevoznika iz Zapadnog Balkana.
- Predstavnici DG HOME će biti prisutni i dostupni za pitanja o viznom režimu za vozače.
Dalji koraci:
- Kontaktirati nadležne institucije u državama EU (npr. Hrvatska, Mađarska, Rumunija) da se istraže mogućnosti za dugoročne vize i dozvole boravka.
- Pripremiti se za sastanak 24. aprila 2025. sa konkretnim prijedlozima i zahtjevima za rješenje problema.
- Uspostaviti dijalog sa EU institucijama i članicama o fleksibilnijem režimu za profesionalne vozače.
- Iskoristiti opciju olakšanih graničnih kontrola za vozače koji često prelaze granice (uz podršku pojedinačnih država članica).
Prema trenutnim stavovima Evropske komisije iz dostavljenih pisama, šanse za potpuno izuzeće kabinskog osoblja drumskih prevoznika iz Šengenskih pravila o kratkom boravku su izuzetno male (verovatno manje od “jednog promila”). Međutim, postoji nekoliko potencijalnih pravaca delovanja koji bi mogli doneti određene olakšice:
1. Pregovori o izmenama Šengenskog kodeksa
- Evropska komisija je već otvorila temu prekograničnih vozača u okviru rasprava o budućim izmenama Šengenskog kodeksa.
- Postoji šansa da države članice prepoznaju potrebu za fleksibilnijim rešenjima i eventualno podrže neku vrstu izuzeća za profesionalne vozače.
- Ključni faktor je politička volja država članica i pritisak logističkog sektora.
2. Nacionalne dugoročne vize i boravišne dozvole
- Najizglednija opcija u kratkom roku je da države članice (npr. Hrvatska, Mađarska, Rumunija) izdaju dugoročne vize ili boravišne dozvole za vozače iz Zapadnog Balkana.
- Time bi se omogućio legalan boravak duži od 90 dana i zadržala sloboda kretanja u Šengenu (90/180 pravilo i dalje bi važilo za kretanje van države izdavaoca).
- Preporuka: Intenzivirati lobiranje kod pojedinačnih država članica da pojednostave procedure za profesionalne vozače.
3. Korišćenje statusa prekograničnih radnika
- Šengenski kodeks omogućava fleksibilnije kontrole za prekogranične radnike (npr. vozače koji često prelaze istu granicu).
- Ako države članice prihvate ovu mogućnost, vozači bi mogli biti podvrgnuti samo povremenim kontrolama, bez evidencije u EES sistemu.
- Ovo je moguće samo ako države članice to same odluče, tako da je potrebno političko zalaganje na nacionalnom nivou.
4. Tehnički sastanak u Briselu (24. april 2025.)
- Ovaj sastanak je ključna prilika da se izvrši dodatni pritisak na EU institucije i države članice.
- Preporuka: Pripremiti čvrste ekonomske argumente o posledicama trenutnog režima i predloge rešenja.
Zaključak: Šanse su male, ali ne i potpuno nepostojeće
- Potpuno izuzeće iz pravila o boravku – gotovo nemoguće u sadašnjoj političkoj klimi.
- Delimično izuzeće kroz nacionalne vize/boravišne dozvole – realna opcija uz pregovore sa državama članicama.
- Fleksibilniji režim kroz prekogranične radnike – moguće ako se postigne dogovor sa pojedinim državama članicama.
- Izmene Šengenskog kodeksa – dugoročan proces, ali vredan zalaganja.
Predlog daljih koraka:
✅ Intenzivirati lobiranje kod pojedinačnih država članica (npr. Hrvatska, Mađarska) za specijalne radne vize.
✅ Pripremiti strategiju za sastanak u Briselu 24. aprila sa jakim ekonomskim argumentima.
✅ Angažovati transportna udruženja i industriju za dodatni pritisak na EU institucije.
Strategy for the Brussels Meeting – April 24, 2025
Objective:
To advocate for a more flexible regulatory framework for non-EU international truck drivers under the Schengen visa regime, ensuring that the road transport sector remains efficient and uninterrupted.
1. Key Issues
A. 90/180 Days Limitation
- The current Schengen short-stay rule (90 days in any 180-day period) severely limits operational efficiency for transport companies.
- Drivers are forced to rotate frequently, leading to increased operational costs and logistical inefficiencies.
- Long-haul transport routes become disrupted, affecting supply chains between the Western Balkans and the EU.
B. Entry-Exit System (EES) & Border Control Implications
- EES will enforce stricter tracking of stay durations, eliminating past flexibility that drivers relied on.
- This will worsen driver shortages, as many drivers may become ineligible to work in EU routes due to visa restrictions.
- Increased compliance costs for road transport operators.
C. Economic & Supply Chain Consequences
- Delays and driver shortages will directly impact EU businesses relying on goods transported from the Western Balkans.
- The cost of freight transportation will increase due to higher workforce turnover and administrative burdens.
- Potential risk of losing trade volume with the EU due to complex regulatory hurdles.
2. Proposed Solutions
A. Special Status for Professional Truck Drivers
- Recognizing truck drivers as essential cross-border workers, similar to seasonal workers or other critical labor categories.
- Establishing a special permit system allowing extended stays beyond the 90-day limit.
B. National Long-Stay Visa & Residence Permit Solutions
- Urging EU Member States (Croatia, Hungary, Romania, Bulgaria, Greece) to introduce streamlined work visas or residence permits specifically for non-EU truck drivers.
- This will allow non-EU drivers to work legally without disrupting supply chains.
C. Flexible Application of Schengen Border Code
- Encouraging Member States to use existing flexibility in the Schengen Borders Code to reduce administrative burdens for frequently crossing professional drivers.
- Ensuring that truck drivers are not unnecessarily flagged in EES if they comply with regulations.
3. Strategic Approach for the Meeting
A. Present Data & Economic Impact
- Provide specific case studies from Western Balkans transport companies detailing economic damage from the 90-day rule.
- Highlight increased costs for EU businesses due to disrupted supply chains.
- Show statistical data on driver shortages and logistics disruptions.
B. Engage Key EU Decision-Makers
- Directly engage DG HOME, DG MOVE, and Transport Community Secretariat representatives.
- Advocate for pilot programs to test longer-stay permits for non-EU truck drivers.
C. Build Coalition Support
- Work with EU-based logistics companies and industry representatives to amplify support.
- Seek backing from Member States most affected by driver shortages and transport delays.
- Engage national transport ministries in Western Balkans to push for bilateral agreements.
4. Expected Outcome & Next Steps
Short-Term Goals:
- Push for a commitment from EU Member States to explore special visa/work permit pathways.
- Gain assurances that transport ministries will discuss the issue at an EU level.
- Achieve recognition of truck drivers as an essential category needing regulatory flexibility.
Long-Term Goals:
- Advocate for formal changes to the Schengen Borders Code to provide a sustainable, long-term solution.
- Create a harmonized approach across EU Member States to reduce administrative burdens.
Conclusion
The transport sector is a vital link between the Western Balkans and the EU, and rigid regulatory barriers threaten the efficiency of international trade. Our proposal seeks pragmatic, achievable solutions to maintain supply chain integrity while respecting EU border policies. By working with EU stakeholders and engaging in dialogue, we aim to secure meaningful reforms that support both logistics operators and the broader economy.
Prepared for: Brussels Meeting – April 24, 2025
Audience: European Commission (DG HOME, DG MOVE), Transport Community Secretariat, EU Member States’ transport ministries, and logistics industry representatives.
