Odbor za zapošljavanje i socijalna pitanja Evropskog parlamenta (EMPL) usvojio je odluku koja bi mogla temeljno promijeniti način rada u sektorima transporta, građevinarstva, poljoprivrede, ugostiteljstva i prehrambene industrije. U fokusu su strožija pravila za lance podizvođača i posrednike za zapošljavanje, koji se već godinama smatraju posebno rizičnim područjima zbog zloupotreba, izbjegavanja propisa i nelojalne konkurencije.
Dosadašnji model višeslojnih lanaca podizvođača sve više se smatra prevaziđenim. Moguće izmjene ne bi samo ograničile fleksibilnost poslovanja, već bi značajno povećale odgovornost glavnih naručilaca za uslove rada kod njihovih podizvođača.
Glasanje u EMPL-u – snažan signal Evropskoj komisiji
Dana 3. decembra 2025. sindikati EFBWW, EFFAT i ETF, zajedno s radnicima i poslanicima, okupili su se ispred Evropskog parlamenta uoči glasanja o izvještaju o zloupotrebama u podizvođačkim lancima i neregulisanoj radnoj posredničkoj djelatnosti.
Usvajanje inicijativnog izvještaja predstavlja jasan politički signal Evropskoj komisiji da u okviru dugo najavljivanog Akcionog plana EU za kvalitetna radna mjesta predloži novu direktivu o podizvođačima i posrednicima za zapošljavanje.
„Današnje glasanje je prekretnica u našoj borbi protiv eksploatacije u podizvođačkim lancima i radnom posredovanju. Naš poziv za direktivu ima za cilj da ponovo uspostavi pravednost, jednak tretman i fer konkurenciju u interesu miliona radnika, odgovornih poslodavaca i cijelog društva“, izjavio je Enrico Somaglia, generalni sekretar EFFAT-a.
Zloupotrebe u lancima podizvođača
Sindikati upozoravaju da se u sektorima transporta, građevine, poljoprivrede, ugostiteljstva i prerade hrane sve više koriste višeslojni i netransparentni sistemi podizvođača, koji omogućavaju:
-
nejednak tretman radnika
-
socijalni damping kroz rušenje cijena
-
eksploataciju radne snage
-
nelojalnu konkurenciju prema firmama koje posluju zakonito
Poseban problem predstavljaju radni posrednici, uključujući i tzv. “gangmastere” – subjekte koji djeluju bez nadzora, često radi zaobilaženja propisa.
Prioriteti sindikata
EFBWW, EFFAT i ETF traže da buduća EU direktiva obuhvati:
-
ograničenje podizvođačkog lanca na najviše dva nivoa ispod glavnog izvođača,
-
potpuno jednak tretman radnika u čitavom lancu podizvođača,
-
zabranu podugovaranja ključnih djelatnosti firme,
-
punu lančanu odgovornost (solidarna odgovornost), i na nacionalnom i na prekograničnom nivou,
-
stroga pravila za radne agencije, uključujući zabranu njihovog učešća u upućivanju radnika,
-
efikasniju primjenu zakona kroz više inspekcija, oštrije kazne i jačanje uloge Evropske radne agencije (ELA).
Tom Deleu, generalni sekretar EFBWW-a, upozorio je da je odbijanje ograničenja podugovaranja na dva nivoa zabrinjavajuće, ali da sindikati nastavljaju borbu, navodeći primjer Norveške kao uspješan model.
„Borba protiv zloupotreba u podizvođačkim lancima nije birokratsko opterećenje, već nužan korak ka transparentnosti i pravdi na tržištu rada EU“, rekla je Livia Spera, generalna sekretarka ETF-a.
Šta slijedi?
Izvještaj će biti razmatran na plenarnoj sjednici Evropskog parlamenta između 20. i 22. januara 2026. godine. Za 20. januar sindikati su najavili protest u Strasbourgu kako bi izvršili politički pritisak za usvajanje snažne direktive.
Sektori transporta, građevinarstva i ostalih djelatnosti trebaju pažljivo pratiti razvoj situacije, jer bi ova direktiva mogla predstavljati jedan od najvećih zahvata u poslovnu praksu posljednjih godina.
Trans.info – 8.12.2025.
